Slakkenplaag: hoe ga je natuurvriendelijk met die beestjes om?

Het is nu ik dit schrijf begin mei 2018, de mensen worden weer wakker uit hun winterslaap en gaan lekker naar buiten om te (moes)tuinieren. Maar, datzelfde denkt onze gast in de tuin: de slak. In dit artikel nemen we de manieren en verschillende tips door over hoe je het beste slakken bij je kostbare groentes weghoudt tijdens een slakkenplaag. Wat werkt wel en wat werkt niet?

In dit artikel vind je de volgende mogelijke oplossingen tegen een slakkenplaag en of/hoe het werkt:

• Bier
• Bananen- en meloenschillen
• Koffieprut
• Slakkenkorrels
• Schelpen of eierschalen
• Zout
• Vaseline
• Schrikdraad
• Koper
• U-rand
• Kippen en eenden
• Wilde tuinvogels
• Egels
• Padden en kikkers
• Nematoden/aaltjes
• Handmatig verwijderen
• Verhoogd moestuinieren
• Knoflookspray
• Afdekken
• Anti-slakkengaas
• Borstelbarrière

We proberen dit overzicht zo compleet mogelijk te houden, dus we vullen het steeds weer aan als er nieuwe tips zijn!

Bier

Hierbij bedoelen we helaas niet het wegdrinken van de slakkenzorgen, maar het inzetten van bier om slakken te vangen bij een slakkenplaag. Slakken houden namelijk ook erg van bier! Het trekt ze aan vanaf meters afstand vanwege de sterke geur en ze drinken er graag van. Vooral donker bier schijnt goed te werken, maar ook de Schultenbräu van de Aldi is een geliefd merk onder de slakken.

Je kan het op 2 manieren inzetten, afhankelijk van hoe erg je een hekel aan slakken hebt. Als je een klein laagje in een bakje doet, dan lok je ze er naartoe waarna je ze ergens anders uit kan zetten. Vaak komen ze dan weer terug, tenzij het echt verder weg is in bijvoorbeeld een stukje natuur.

De tweede manier is als je een grote laag in een bakje doet. Met ongeveer 5 cm bier kunnen de slakken niet stoppen met drinken en raken ze dronken, waarna ze verdrinken in het bier.

Het grote nadeel van het gebruik van bier is dat je daarmee slakken van heinde en verre naar je tuintje trekt en zo het probleem mogelijk alleen maar erger maakt. Het bier een stukje verderop zetten is dan de logische gedachte, maar geeft een matig resultaat.

Bananen- en meloenschillen

Slakken zijn dol op de schillen van banaan en meloen en komen hier ook massaal op af. Wij gebruiken het veel als lokaas om ze te vangen en als afleiding van onze pas geplante groentes. Als je dan ‘s avonds in de schemering een rondje door de tuin doet, kan je de slakken makkelijk verzamelen vanaf de schillen. Het zijn de opruimers van de natuur, dus ze zullen dit soort dingen ruiken en als eerste pakken. Ook schillen van andere vruchten zoals appel en peer werken op deze manier.

Ook hierbij is het nadeel dat je hiermee mogelijk juist meer slakken naar je tuintje trekt. Slakken kunnen erg goed ruiken en komen er vanaf een grote afstand op af. Als je vergeet om ze ‘s avonds te verzamelen, dan voer je hiermee juist de slakken, die trouwens 400 nakomelingen per jaar produceren! Dat is ook weer niet wat je wilt.

Koffieprut

De theorie: leg gebruikte koffieprut die je overhoudt na het zetten van je kopje zwarte goud om je plantjes heen. De slakken zouden hier zo erg van walgen dat ze hier niet overheen gaan naar je plantjes toe.

De praktijk: het werkt voor geen meter bij onze tests. Misschien drink ik te lekkere biologische koffie.. Ze lijken zich er totaal niet aan te storen.

Slakkenkorrels

Ja eh.. Het maakt slakken dood dus op zich werkt het. De meeste vormen zorgen ervoor dat je de slak na het eten ervan uitdroogt, waarna het een nare dood sterft. Het werkt dus wel tegen een slakkenplaag. Maar..

Je verstoort hiermee het ecosysteem, omdat je hiermee ook de natuurlijke opruimers van de slakken vergiftigt. Het zou niet schadelijk zijn voor de omgeving, maar dat blijkt toch wel het geval te zijn. In slakkenkorrels zit bijvoorbeeld vaak metaldehyde, wat precies hetzelfde met je kat doet als met de slakken. Speekselen, braken en diarree zijn het gevolg, waarna het dier uitdroogt en doodgaat als je er niet op tijd bij bent. Ditzelfde gebeurt met andere dieren die de slakken eten die je gif op hebben. Hiermee roei je de natuurlijke vijanden uit (zoals jaren is gedaan en waar wij nu de problemen van ondervinden) en blijf je last houden van slakken.

Uitermate slecht plan dus!

Schelpen of eierschalen

Slakken zijn zacht en over schelpenscherven kruipen doen ze inderdaad niet graag, dus dit werkt soms ook. Om te zorgen dat dit werkt, is een dun laagje vaak niet voldoende. Slakken hebben dit best voor je malse groenteplantjes over. Een schelpenpad schijnt wel te helpen, maar zelf hebben we dat nooit geprobeerd. Bij Landgoed Keukenhof hebben ze op veel plekken ook schelpenpaden. Toen dit net gelegd was, zag je daar inderdaad geen slak op. Hoe meer je erover loopt, hoe platter het pad wordt. De schelpen breken steeds onder je voeten totdat het poeder is, dus dat lijkt me niet goed voor de werking tegen slakken.

Zout

“Je kunt ook niet op elke slak zout leggen” is een bekend gezegde. Het is voor een slak de grootste nachtmerrie en een gruwelijke dood. Zout op een slak zorgt ervoor dat al het vocht/slijm naar buiten getrokken wordt. Als het ware smelt de slak onder het zout.

Naast dat dit onmenselijk voor slakken is, is het ook voor je plantjes erg slecht. Zout zorgt voor het uitdrogen van je plantjes, waardoor ze allemaal doodgaan. Een zoute bodem verpest ook het andere bodemleven, waarna je een zoutwoestijn zonder leven overhoudt. Er zijn wel planten die tegen lichte verzilting kunnen, maar dat zijn er maar weinig. Slecht plan dus om te gebruiken tegen je slakkenplaag..

Vaseline

Als je een moestuinbak of plantenpotten hebt, kan je aan de zijkanten vaseline smeren. Hier kunnen slakken niet goed overheen, waardoor ze onder deze laag blijven. We hebben dit zelf niet geprobeerd, maar het schijnt erg goed te werken. Je moet dan wel een dikke laag aanbrengen voor het gewenste effect.

Er kleven echter twee nadelen aan deze oplossing. Ten eerste blijf je smeren. Langzaamaan regent de laag weg, waardoor je steeds opnieuw een rondje moet doen. Ten tweede is vaseline een restproduct van aardoliewinning. Dit komt allemaal in jouw grond te zitten, waardoor je grond na verloop van tijd niet onder zal doen voor de bodem onder een tankstation. Dat is natuurlijk niet zo’n fijn idee..

Schrikdraad systeem

Als je het helemaal compleet zat bent, doe je weleens gekke dingen. Eind van het groeiseizoen van 2017 was ik het zo zat dat onze oogst werd opgegeten door slakken, dat ik schrikdraad heb gekocht met een 9-volt batterij. Ik dacht het te gaan verkopen, maar wilde het eerst testen. Ik heb rondom mijn oude grote moestuinbakken 2 schrikdraadjes vastgemaakt boven elkaar op 1 cm afstand van elkaar. Dat aangesloten op de 9-volt batterij met de plus onder en de min boven. Mocht je het ook willen proberen, let er dan op dat je geen gecoate koperdraad koopt, want daar komt de elektriciteit niet doorheen.

De gedachte was dat het de slakken met een licht schokje zou afschrikken, waardoor ze er niet overheen zouden gaan.

Het leek even goed te werken, met massa’s slakken die onder het schrikdraad bleven. Ze schrokken bijna allemaal terug als ze de plus aanraakten. Bijna allemaal? Ja.. Een kleine groep die-hards ging er koste wat het kost toch over met alle gevolgen van dien. Ze gingen veelal dood terwijl ze op beide draadjes zaten. Hiermee trokken ze het batterijtje leeg en zorgden ze voor een mooi bruggetje voor hun nageslacht. Ook verging het schrikdraad op deze plekken door een of andere chemische reactie, waardoor dit zo weer stuk was.

Het werkt dus eventjes, maar is uiteindelijk gedoemd om te mislukken door de die-hards die kamikaze plegen. Daarnaast vonden wij de batterij in de open lucht niet zo’n geweldig idee, dus hebben we besloten het toch maar niet op de markt te brengen als nieuw product.

Koper

Koper heeft een energetische spanning waar slakken als de dood voor zijn. De voorkant van slakken is erg gevoelig, waardoor ze niet graag op koper komen. Een dun koperen draadje werkt niet, daar gaan ze overheen. Een brede band, zoals slakkentape werkt wel, zoals te zien is op onderstaand filmpje uit onze eigen testtuin:

Zelf zijn wij dit pas onlangs gaan testen, maar met super goede resultaten. We hebben wel door dat de koperen laag pas na een aantal dagen in de buitenlucht geweest te zijn echt werkt. Direct na het aanbrengen dus nog niet, maar geef het een paar dagen de tijd.

Dit is een mooie manier om slakken te ontmoedigen om in je moestuinbak of pot te komen. Ze gaan er niet dood van en je kunt toch oogsten!

Wij verkopen ook slakkentape! 

Ook het gebruik van koperen of verkoperd tuingereedschap schijnt te ontmoedigen. Waar ijzer/staal de bodemspanning verstoort, doet koper dit niet. Er blijven ook microscopische koperdeeltjes in de bodem achter, wat de slak met zijn gevoelige voorkant merkt. Een ander voordeel is dat het niet roest. 😉

U-rand

De theorie: aan de rand van je moestuinbak bevestig je een U-vormige rand met de opening naar beneden. Als deze U vorm groot genoeg is, zullen ze de weg kwijtraken en niet meer begrijpen dat ze erdoorheen naar beneden en weer naar boven moeten kruipen. Zelf hebben we dit nog niet getest, maar het schijnt wel goed te werken, als de U maar groot genoeg is. Ook hierbij komt een enkeling er helaas wel door.

Kippen, eenden en ganzen

Als je op zoek bent naar gezellige tuindieren, raden wij kippen aan. Het is een genot om ze te zien rondscharrelen en te horen kletsen en je krijgt nog fipronilvrije eieren ook. Eenden of ganzen hebben wij zelf niet, maar het lijkt ons een soortgelijke ervaring.

Onze kippen eten alleen huisjesslakken en de eitjes van naaktslakken. Naaktslakken zelf laten ze helaas liggen. Eenden en ganzen schijnen ook daarvan te houden. Hiermee heb je een natuurlijke slakkenvijand in je tuin!

Het nadeel is dat deze lieve vogels ook je groenteplantjes erg lekker vinden. Een net erover of hekje er omheen houdt ze weer tegen, maar dan kunnen ze ook niet bij de slakken die binnen het net/hek zijn. Wel kan het ervoor zorgen dat er minder slakken in de omgeving te vinden zijn en het dus ook minder snel een plaag wordt. En als je ze in de winter in je moestuin laat rondscharrelen, kunnen ze wel mooi alle slakkeneitjes opeten, zodat je aan het begin van het moestuinseizoen begint met een slakkenvrije tuin.

Andere vogels zoals merels

Het is altijd goed om te stimuleren dat er vogels in je tuin komen. Zonder vogels heb je geen sluitend ecosysteem. Vogels eten niet alleen slakken, maar ook insecten en hun larven en zorgen voor zo een natuurlijke balans in je tuin. Vooral merels en lijsters zijn gek op slakken. Wij raden aan om vogels in de winter bij te voeren en nestkastjes en voederhuisjes op te hangen om ze naar je tuin te lokken.

Egels, padden en kikkers

Nog meer natuurlijke vijanden van slakken zijn egels, padden en kikkers. Deze eten ook niet alleen de slakken, maar ook vaak de eitjes.

Tips om deze in je tuin te krijgen zijn:

• Zorg voor openingen onder je hek of andere tuinafbakening, zodat ze erin kunnen komen.
• Zorg voor beschutte plekken, zodat ze zich kunnen verstoppen overdag. Naast egelhuisjes, paddenhuisjes zijn stapels met takken of een houtwal een goed idee.
• Zorg dat je de bodem goed bedekt en geen (onnatuurlijke) kale grond plekken in je tuin hebt. Mulch zorgt voor veel bodemleven, waardoor de egels, padden en kikkers wat te eten hebben.Neem gerust ook eens een kijkje bij onze padden-, en egelhuizen!

Nematoden/aaltjes

Aaltjes zijn de kleinere natuurlijke vijanden van slakken. Ze zijn zelfs met het blote oog bijna niet of niet te zien, zo klein. Ze worden 0,1-2mm lang en tot 0,2mm dik. Ze leven in een vochtig klimaat, dus liefst in de bodem onder mulch of in water. Aaltjes zijn de oplossing van moeder natuur tegen een flinke slakkenplaag.

Het mooie is, dat ze als parasiet ook in veel slakken leven en ze uiteindelijk doodmaken. Je kan ze kopen en over de grond uitstrooien, waarna ze hun weg vinden naar de slakken. Ze kunnen zelf nooit een plaag vormen, want nadat er geen eten meer is of het onder de 5 graden in de bodem is, gaat het grootste deel weer dood. Het wordt aangeraden om het bij een slakkenplaag om de 4-8 weken opnieuw te verspreiden, om het evenwicht weer terug te brengen. Je kan ze kopen, maar dat is best prijzig. Het is voor de slak alleen misschien een nare manier om dood te gaan, omdat hij van binnenuit opgegeten wordt.

Omdat ze in veel slakken leven, kan je ze ook zelf kweken. (daar zijn wij nu ook mee begonnen)

Dat doe je zo: (korte versie)

1. Regel een emmer met liefst een deksel of anders andere bedekking erop zodat de slakken niet kunnen ontsnappen
2. boor gaatjes aan de zijkanten bovenaan onder de rand van 2mm dik. Zelf heb ik dit om de 10 cm gedaan ongeveer.
3. Gooi hier een laagje water bij van max 5 cm. Liefst regenwater.
4. Gooi hier flink wat bladgroen van bladeren die slakken graag eten bij. De slakken moeten erop kunnen zitten zonder te verzuipen. Zelf doe ik er vooral paardenbloemen bij. Daar hebben we zat van en de slakken houden ervan (jammer genoeg alleen als het geplukt is).
5. Dan doe je savonds een rondje als het net donker is en ga je zo veel mogelijk slakken verzamelen in deze emmer. Herhaal dit gerust een paar dagen achter elkaar.
6. Zet dit afgesloten in de schaduw en kijk elke dag of de slakken genoeg eten hebben. Je zal het af en toe bij moeten vullen.
7. Na een paar weken komt een moment dat de slakken allemaal dood zijn in de emmer. Dat betekent dat er genoeg aaltjes in de emmer gekweekt zijn.
8. Vervolgens gooi je extra water in de emmer en gooi je hem leeg door een zeef heen in een andere emmer of gieter, zodat je alleen het water met de aaltjes erin overhoudt.
9. Dit verdun je zoveel mogelijk en verspreid je over de door slakken veelbezochte plekken. Liefst niet op kale bodem, maar iets wat afgedekt is met mulch en eronder vochtig blijft.

Je zal zien dat de plaag minder wordt en de slakken steeds minder worden. Na 4 tot 8 weken herhalen, totdat het onder controle is. Wij zorgen dat we altijd 1 van de 2 emmers kweek-klaar hebben en gebruiken ze dus om en om.

Handmatig verwijderen

Je hebt mensen die elke avond of bij regen bij een slakkenplaag een rondje doen om de slakken door te knippen. Naast dat dat best zielig is, kleeft daar nog een nadeel aan: Slakken zijn opruimers van de natuur. Dus de dode slakken trekken weer meer slakken aan die deze dode slakken komen opruimen. Een voordeel kan wel zijn dat je andere slakken-etende dieren aantrekt op deze manier.

Je kan ze natuurlijk ook handmatig verzamelen. Als je een bakje hebt wat goed afgesloten kan worden, dan kan je ze daarin verzamelen en ergens anders (ver weg, niet alleen bij de buren 😛 ) loslaten. Een natuurgebied/bos is hier erg mooi voor, omdat daar al meer balans is in het ecosysteem en daar meer natuurlijke vijanden zijn van de slak. Het is aan de andere kant natuurlijk wel een hoop werk op deze manier..

Verhogen

Het verhogen van een moestuinbak tot tafel werkt ook. Bij ons hebben we in de moestuintafel nog geen slak gehad. Een enkeling schijnt de klim wel te beginnen (vooral bij harde regen willen ze weleens hoog klimmen), maar in de kas hebben we daar geen last van. Een tafel in combinatie met kopertape is de ultieme oplossing volgens velen.

Knoflookspray

Veel mensen zweren ook bij knoflookspray. Dat maak je zo:

• Men neme 1 liter water.
• Daarin 5 teentjes knoflook fijngesneden. (naar smaak ui, en cayennepeper toevoegen)
• Eventueel kan je ook bio/zachte zeep toevoegen
• Dit laat je een paar dagen intrekken en gooi je door een koffiefilter.
• Vervolgens spuit je het over de aangetaste plantjes.

Dit schijnt ook tegen koolwitjes (die mooie vlinders!) en luizen en mieren te werken.

Bij ons werkt dit totaal niet tegen een slakkenplaag. Onze slakken houden zelfs van knoflook en eten zelfs onze knoflookplanten op..

Afdekken

Wat ook kan, is zorgen dat de slakken niet bij je zaailingen kunnen komen. Bijvoorbeeld door een gebruikte glazen pot op zijn kop over je zaailing heen te zetten. De plantjes zijn vooral als ze klein zijn gevoelig voor slakken. Als ze wat groter zijn, zal de slak ze minder kwaad kunnen doen. Daarom geef je ze hiermee een mooie start. Daarnaast beschermt het mooi tegen hagel en plotselinge onverwachte nachtvorst in het begin van het jaar.

 

Dit werkt best goed! Kijk wel uit dat je het potje niet per ongeluk over een slak of slakkeneitjes (in de grond) heen zet!

Anti-slakkengaas

Dit is gaas wat je over je tuin kan spannen, zodat de slakken er niet meer bij kunnen komen. Werkt erg goed, maar dan moet het wel goed aansluiten. Ook kan het wegwaaien, dus zet het vooral goed vast! De slak kan er niet doorheen, onderdoor en door de schuine wand niet overheen. Ideale natuurvriendelijke manier dus!

Slakkenborstel

Hierbij is het idee dat je een borstelvormig iets om je planten heen legt. Op zich een goed idee, slakken gaan er niet op. Je krijgt er wel snel een opening in, waardoor de slakken alsnog eronderdoor kunnen lijkt me. Deze hebben wij zelf nog niet geprobeerd.

Samenvatting: de beste ideeën tegen een slakkenplaag in de tuin:

• Nematoden/aaltjes
• Biodiversiteit stimuleren door meer vogels/egels/padden en kikkers aan te trekken
• Verhogen van je moestuinbak
• Permacultuur
• Afdekken met potje of anti-slakkengaas
• Kopertape! (te koop bij ons)

Een ander idee is natuurlijk het laten gaan van de natuur en er vanuit gaan dat de slakken iets eten en je daar niet druk om maken. 😉 Namasté!

Leef en laat leven.

Weet jij nog een slakken-tip die ik nog niet heb genoemd hierboven of wil je een ervaring delen? Laat gerust hieronder weten!