Vorige week was het prachtig weer om lekker in de tuin bezig te gaan. Ik stond op ons terras te twijfelen over wat ik eens als eerste zou gaan doen. Aangezien het bijna winter is, lag dat terras vol met bladeren, takjes, dennennaalden en ander organisch materiaal. Prachtig spul om te gebruiken als mulch!
Ik besloot dat materiaal nu gelijk te verzamelen en in onze borders met aardbeien, bramen en kruiden uit te spreiden. Hopelijk houden de vele dennennaalden komend jaar de slakken tegen. Dan kunnen we zelf ook eens van de aardbeien genieten.
Na het terras had ik de slag te pakken en ben ik ook op de oprit en de straat voor ons huis alles op een hoop gaan vegen. Daar zullen onze buren wel blij mee zijn. En onze plantjes ook, want dat leverde weer een kruiwagen mulch op. In onze wijk liggen overal hoopjes bladeren die bijeengeveegd zijn. Misschien moet ik daar eens met de bakfiets langs fietsen voor nog meer gratis mulch.
Maar wat bedoel ik nou met mulch en waarom leg ik die troep tussen mijn planten?
Wat is mulch?
Mulch is de strooisellaag die in de natuur vanzelf ontstaat, maar in onze tuinen vaak ontbreekt. De laag bladeren, takjes, stro, mest, enzovoorts die de aarde afdekt op die plekken waar geen planten groeien. Mensen hebben vaak de neiging hun tuin net zo grondig op te ruimen als hun huis en elk blaadje en takje dat in hun ogen niet op de goede plek ligt op de ‘juiste’ plek te leggen. Vaak is dat in de GFT-bak of op straat. Of in de tuin van de buren..
Soms belandt het op een composthoop en wordt het daar door het bodemleven afgebroken tot compost. Compost bestaat dus eigenlijk uit de uitwerpselen van de beestjes die de plantenresten op de composthoop eten. Die compost wordt dan weer over de tuin verspreid en voedt zo weer de planten. Een prachtig proces waar we vast nog eens uitgebreid over zullen schrijven.
Maar in plaats van al die bladeren en andere plantenresten op de composthoop te leggen, kun je ze ook direct tussen je planten leggen en ze daar ter plekke laten composteren. Op deze manier hou je de bodem bedekt, net als in de natuur. Dit noem je mulchen. Eigenlijk kun je alle plantenresten wel gebruiken om mee te mulchen. Houtsnippers, stro, hooi, gemaaid gras, bladeren, oogstresten.. Je kunt zelfs speciaal planten in je tuin laten groeien om als mulch te gebruiken. Je knipt dan een paar keer per jaar de stengels en bladeren eraf en legt die tussen je planten.
Zes voordelen van mulch
Er zijn vast nog veel meer voordelen van mulch te bedenken, maar dit vind ik zelf toch wel de belangrijkste:
Je hoeft je planten minder vaak water te geven
Dankzij de mulchlaag verdampt er veel minder water uit de grond. Hierdoor hoef je je planten veel minder vaak water te geven. Ook absorbeert de mulch een hoop water, waardoor je tuin niet snel meer in een modderbad verandert. Dat water wordt in droge periodes weer afgegeven. Daardoor is de grond niet na één dag felle zon al kurkdroog en staan je planten niet te verleppen. Het werkt dus als een soort buffer.
Je hoeft minder onkruid te wieden
Een dikke laag mulch zorgt ervoor dat onkruid minder de kans krijgt. Onkruidzaden die onder de mulchlaag zitten krijgen te weinig zonnewarmte om te kiemen. Zaden die op de mulchlaag liggen, hebben geen grond om in te wortelen en te weinig water om te kiemen. De enkele zaden die toch weten uit te groeien tot heus onkruid, trek je heel gemakkelijk uit de losse mulchlaag.
Je hoeft minder te bemesten
Planten hebben, net als mensen, voeding nodig. Deze voeding halen planten uit de grond. Bij kale grond is de voeding op een gegeven moment op. Daarom moet je normaal gesproken de grond weer voeden door er mest of compost doorheen te mengen. In de natuur is dat niet nodig en ook in een tuin waar gemulcht wordt niet (of in ieder geval veel minder). De dikke laag organisch materiaal composteert namelijk langzaam en geeft zo het hele jaar door voedingsstoffen af aan de bodem. Hoe meer verschillende materialen je gebruikt als mulch, hoe meer verschillende voedingsstoffen je planten te eten krijgen. Daar worden je planten blij van en jij ook!
Mulch verbetert de bodemstructuur
Mulch is een feestmaal voor het bodemleven, de beestjes die onder de grond leven. Zij breken de mulch af en werken het dode organische materiaal de grond in, waardoor de bodemstructuur enorm verbetert.
De bodem bestaat uit mineralen (zand, klei of leem) en organisch materiaal. Het organische materiaal plakt de mineralen aan elkaar en vormt zo een soort klontjes met kleine luchtbelletjes ertussen. Door die kleine luchtbelletjes wordt de bodem goed geventileerd en kan een overschot aan water snel worden geabsorbeerd en afgevoerd. Als er te weinig organisch materiaal in de grond zit, kunnen de mineralen te dicht op elkaar komen te liggen. Daardoor ontstaat een bijna ondoordringbare laag, waar planten maar moeilijk in kunnen wortelen.
Dus hoe meer organisch materiaal er in de grond zit, hoe beter de bodemstructuur, hoe beter je planten kunnen wortelen. En hoe beter je planten kunnen wortelen, hoe meer voedingsstoffen ze kunnen opnemen, hoe beter ze zullen groeien. Mulchen is de makkelijkste manier om organisch materiaal aan de bodem toe te voegen.
Mulch voorkomt erosie
Mulch beschermt de grond eronder tegen weer en wind. Bij een flinke hoosbui spoelt normaal een hoop grond mee naar lager gelegen gebied. Zo verliezen in Vlaanderen akkers die op een helling liggen 1 tot meer dan 10 ton vruchtbare grond per hectare per jaar! Maar ook in gebieden zonder al te veel hellingen speelt erosie een rol. Als de grond juist droog is, neemt elke windvlaag weer wat mee en kwakt het ergens anders neer. Zo ontstaan duinen en zandverstuivingen. Grond die bedekt is door planten of door een laag mulch is gelukkig goed beschermd tegen erosie.
Mulch verlengt het groeiseizoen
Een dikke mulchlaag werkt isolerend. Het houdt de grond in het najaar dus langer warm en dat zorgt ervoor dat je planten langer doorgroeien. In het voorjaar werkt het andersom. Dan warmt de grond onder de mulchlaag minder snel op dan kale grond, omdat het zonlicht weerkaatst wordt in plaats van door de aarde geabsorbeerd. Om die reden halen sommige mensen de mulchlaag aan het eind van de winter tijdelijk weg, tot de grond genoeg is opgewarmd. Zelf zijn we daar meestal te lui voor. 😉
Mulchen jullie ook al in je tuin? En hoe bevalt dat?
Dit artikel is afkomstig van www.eco-leven.nl.
Super Artikel! Ik mulch ook, en merk dat sinds ik dit doe, het bodemleven prachtig herstelt en de tuin veel minder bewerkelijk is. Eigenlijk heel onlogisch om niet te mulchen als je er even over nadenkt:)
Ik ben net begonnen met het aanleggen van een border. Ik ben op zoek naar manieren om de bodem niet zo snel uit te laten drogen maar wil ook graag dat de planten zich gaan vermeerderen/uitbreiden om een volle border te krijgen. Als mulch onkruidremmend werkt remt dat dan ook niet de vermeerdering van planten die ik juist wel in de border wil?
Nog even een aanvulling. Helemaal bij het gebruik van cacaodoppen of boomschors bijvoorbeeld ben ik bang dat mijn planten zich niet snel zullen uitzaaien/vermeerderen. Klopt dat?
Vriendelijke groet Maya
Leuk dat je lekker in de tuin bezig bent! Via de wortels kan het dan nog steeds vermeerderen, maar via zaad inderdaad niet. Het hangt dus dan af van de plant.
Okay, bedankt voor je reactie!
De productie van kunstmest kost veel energie en veroorzaakt de uitstoot van het sterke broeikasgas lachgas. Bovendien komen hierbij schadelijke stoffen vrij zoals cadmium, arseen en radioactief radium. Wat meetelt voor de milieubelasting is ook dat een van de grondstoffen van kunstmest, fosfaaterts, schaars is. Gebruik dus liever organische mest om je bodem te verbeteren.
In het stukje staat genoemd dat je ook planten speciaal zou kunnen neerzetten om te mulchen.
Welke planten zijn daarvoor het meest geschikt? Smeerwortel heb ik al staan om die reden, maar welke nog meer?
Wat een leuke vraag! Misschien kan ik daar in de toekomst ook een artikel over schrijven. Voor nu even een kort antwoord:
In principe kun je daarvoor alle snelgroeiende planten die veel bladeren maken gebruiken. Je kunt ze dan meerdere keren per jaar terugsnoeien en het blad als mulch gebruiken. Planten waarvan de wortels erg diep komen, halen voedingsstoffen uit diepere lagen omhoog, waar andere planten moeilijker bij kunnen met hun wortels. Door deze diepwortelende planten daarna te gebruiken als mulch komen deze voedingsstoffen ook voor andere planten beschikbaar. Smeerwortel is hier inderdaad een voorbeeld van, maar in principe kan dat dus ook met andere planten met lange wortels en grote bladeren. Let wel op dat het geen plant is die zich al te makkelijk uitzaait, anders staat je tuin er binnen de kortste keren mee vol.
Dit artikel vind ik zelf ook erg informatief hierover: https://irisgardenecologyblog.com/2016/10/03/mulchplanten-mijn-favoriete-groepen-en-soorten/
En ken je Plants for a Future al? Op hun website kun je planten zoeken op eigenschappen, waaronder geschiktheid als mulchplant: https://pfaf.org/
De productie van kunstmest kost veel energie en veroorzaakt de uitstoot van het sterke broeikasgas lachgas. Bovendien komen hierbij schadelijke stoffen vrij zoals cadmium, arseen en radioactief radium. Wat meetelt voor de milieubelasting is ook dat een van de grondstoffen van kunstmest, fosfaaterts, schaars is. Gebruik dus liever organische mest om je bodem te verbeteren.
We hebben pas een oude woonboerderij gekocht met een grote tuin eromheen. Heb al die tijd het gemaaide gras en bladeren op een compost hoop gegooid en ben nu bezig die hele berg over de perken te verdelen. Dus als ik het goed begrijp heb je die compost hoop helemaal niet nodig en kun je elke keer het vers gemaaide gras meteen over de perken uitstrooien?
Bedankt voor je reactie.
Gr Maurice
Het gemaaide gras kan inderdaad direct over de perken uitgestrooid worden! Feitelijk composteert het organisch materiaal op de plaats waar je het laat liggen.
Zo helpen bladeren, takken en dennennaalden ook aan een gezonde bodem voor je ecotuintje.
Veel plezier op jullie woonboerderij!